آشنایی با انواع فیلتر هپا و معرفی کاربرد فیلتر HEPA

فیلتر هپا (HEPA) چیست؟

فیلتر هپا یا HEPA که مخفف عبارت “High Efficiency Particulate Air Filter” است یک نوع فیلتر هوا با کارایی بسیار بالاست که برای تصفیه ذرات معلق در هوا استفاده می‌شود. این فیلتر از لایه‌هایی از الیاف بسیار متراکم و درهم‌تنیده ساخته شده که مث یک توری یا فیلتر بسیار ریز عمل می‌کند و زمانی که هوا از این فیلتر عبور می‌کند، ذرات معلق در هوا مثل گردوغبار، گرده گیاهان، دود سیگار و ذرات آلرژی‌زا، به این الیاف می‌چسبند و در نتیجه از هوا حذف می‌شوند.

فیلتر HEPA به قدری کارآمد است که می‌تواند ۹۹.۹۷ درصد از ذراتی به کوچکی ۰.۳ میکرون را هم به دام بیندازد. به همین دلیل، در جاروبرقی‌های پیشرفته و دستگاه‌های تصفیه هوا از آن استفاده می‌شود.

انواع فیلتر hepa

فیلتر هپا (HEPA) به طور کلی بر اساس سه معیار اصلی کارایی در جذب ذرات و مقاومت در برابر روغن و شکل فیلتر تقسیم بندی می‌شوند. هر کدام از این دسته‌بندی‌ها، فیلتر را برای کاربردهای خاصی مناسب می‌کند. دسته‌بندی اول که بر اساس کارایی است، میزان توانایی فیلتر در حذف ذرات معلق در هوا را با یک مقیاس عددی نشان می‌دهد.

دسته‌بندی دوم که بر اساس مقاومت در برابر روغن است، مشخص می‌کند که فیلتر در محیط‌های آلوده به ذرات روغنی چقدر کارآمد است. با توجه به این دو فاکتور، انتخاب فیلتر مناسب برای هر محیط، از یک خانه معمولی تا یک کارگاه صنعتی، متفاوت خواهد بود.

انواع فیلترهپا بر اساس قابلیت جذب ذرات

فیلتر هپا بر اساس کارایی آن‌ها در جذب ذرات با ابعاد مشخص، دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی با یک سیستم استاندارد بین‌المللی انجام می‌شود که با حرف H و یک عدد نشان داده می‌شود. هرچه عدد بعد از حرف H بزرگتر باشد، به این معنی است که فیلتر قادر به جذب درصد بیشتری از ذرات بسیار ریز است. در واقع، این درجه‌بندی نشان می‌دهد که فیلتر چقدر در مقابل ذرات ۰.۳ میکرونی (که به عنوان سخت‌ترین اندازه برای جذب شناخته می‌شوند) مقاومت می‌کند و چند درصد از آن‌ها را به دام می‌اندازد.

انواع درجه‌بندی فیلتر HEPA عبارت است از:

• H10: این فیلترها حداقل ۸۵٪ ذرات ۰.۳ میکرون را جذب می‌کنند و برای مصارف عمومی خانگی مناسب هستند.
• H11: این مدل کارایی بالاتری دارد و می‌تواند حداقل ۹۵٪ ذرات ۰.۳ میکرون را از هوا حذف کند. این فیلترها برای بهبود کیفیت هوا در خانه‌ها بسیار مؤثرند.
• H12: فیلتر H12 حداقل ۹۹.۵٪ ذرات ۰.۳ میکرون را جذب می‌کند و به عنوان فیلتر “هپای واقعی” (True HEPA) در نظر گرفته می‌شود. این فیلتر برای افراد مبتلا به آلرژی یا آسم توصیه می‌شود.
• H13: این مدل بسیار کارآمدتر است و می‌تواند حداقل ۹۹.۹۵٪ ذرات ۰.۳ میکرون را به دام بیندازد. فیلترهای H13 در جاروبرقی‌های پیشرفته، تصفیه‌کننده‌های هوا و محیط‌های پزشکی استفاده می‌شوند.
• H14: این بالاترین درجه‌بندی فیلتر هپا است که می‌تواند ۹۹.۹۹۵٪ ذرات ۰.۳ میکرون را جذب کند. این فیلترها در محیط‌های فوق‌حساس مانند اتاق‌های تمیز در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و صنایع الکترونیک به کار می‌روند.

تقسیم‌بندی فیلتر هپا بر اساس مقاومت در برابر روغن

این دسته‌بندی فیلتر HEPA عمدتاً در محیط‌های صنعتی کاربرد دارد و با حروف N، R، و P مشخص می‌شود. این حروف نشان می‌دهند که فیلتر در برابر ذرات روغنی چه واکنشی نشان می‌دهد که عبارتند از:

• N (Not resistant to oil): فیلترهای این دسته در برابر روغن مقاوم نیستند و نباید در محیط‌های دارای ذرات روغنی استفاده شوند.
• R (Resistant to oil): این فیلترها تا حدی در برابر ذرات روغنی مقاومت دارند و می‌توانند در محیط‌هایی با مقدار کمی روغن در هوا به کار برده شوند.
• P (Oil-proof): این فیلترها کاملاً در برابر ذرات روغنی مقاوم هستند و برای استفاده در محیط‌های صنعتی با آلودگی روغن بالا طراحی شده‌اند.

انواع فیلتر HEPA هپا بر اساس شکل ظاهری

فیلترهای هپا علاوه بر دسته‌بندی بر اساس کارایی و مقاومت در برابر روغن، بر اساس شکل ظاهری و ساختار فیزیکی خود نیز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی به دلیل نیاز به سازگاری با دستگاه‌های مختلف و کاربردهای گوناگون صورت می‌گیرد. هر کدام از این شکل‌ها برای به حداکثر رساندن جریان هوا و کارایی فیلتراسیون در یک نوع خاص از دستگاه، مانند جاروبرقی، تصفیه‌کننده هوا یا سیستم‌های تهویه مطبوع، طراحی شده‌اند. که عبارتند از:

• فیلترهای صفحه‌ای (Panel Filters): این نوع فیلترها به صورت یک صفحه صاف یا پلیسه‌دار طراحی شده‌اند. از آنجایی که سطح بزرگی برای فیلتراسیون دارند، بیشتر در سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC) و تصفیه‌کننده‌های هوای بزرگ استفاده می‌شوند.
• فیلترهای استوانه‌ای (Cylindrical Filters): این فیلترها به شکل استوانه هستند و معمولاً در جاروبرقی‌ها به کار می‌روند. این طراحی به آنها اجازه می‌دهد تا در فضای کمتری جای بگیرند و به صورت ۳۶۰ درجه هوا را فیلتر کنند.
• فیلترهای کیسه‌ای (Bag Filters): این فیلترها به شکل یک کیسه یا پاکت با چندین بخش پلیسه‌دار طراحی شده‌اند. این ساختار باعث افزایش سطح فیلتراسیون می‌شود و در محیط‌های صنعتی یا بیمارستان‌ها که نیاز به ظرفیت جذب ذرات بالایی دارند، استفاده می‌شوند.
• فیلترهای کارتریجی (Cartridge Filters): این فیلترها معمولاً دارای یک قاب یا کارتریج هستند و به راحتی قابل نصب و تعویض می‌باشند. از آنها در دستگاه‌های تصفیه هوای کوچک‌تر و برخی جاروبرقی‌های خاص استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از هپا فیلتر

استفاده از فیلتر HEPA برای بهبود کیفیت هوای محیط مزایای زیادی دارد. این فیلترها که با توانایی بالای خود، می‌توانند ذرات بسیار ریز معلق در هوا مانند گردوغبار، موی حیوانات، گرده گیاهان، میکروب‌ها و حتی ویروس‌ها را جذب کنند، نقش مهمی در ایجاد فضایی سالم‌تر ایفا می‌کنند. با نصب این فیلترها در دستگاه‌های تصفیه هوا یا جاروبرقی، آلودگی‌های نامرئی محیط به حداقل می‌رسد و هوای تنفسی پاکیزه‌تر می‌شود.

به طور کلی مزایای کلیدی استفاده از فیلتر هپا عبارتند از:

• بهبود کیفیت هوای داخل خانه: فیلتر هپا با حذف آلاینده‌های هوا، به طور چشمگیری کیفیت هوای محیط را افزایش می‌دهد. این مزیت به ویژه برای افراد مبتلا به آسم و آلرژی که به ذرات معلق حساس هستند، بسیار مهم است و می‌تواند علائم آن‌ها را کاهش دهد.
• کاهش خطر بیماری‌های تنفسی: با جذب میکروب‌ها و ویروس‌های موجود در هوا، فیلتر hepa به کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های واگیردار مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و ذات‌الریه کمک می‌کند.
• ایجاد محیطی سالم‌تر برای کودکان: کودکان به دلیل سیستم تنفسی حساس‌تر، نسبت به آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند. فیلترهای هپا با پاکسازی هوای محیط، یک فضای امن‌تر و سالم‌تر برای رشد و بازی کودکان فراهم می‌آورند و خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی در آن‌ها را کاهش می‌دهند.

انواع کاربرد فیلتر هپا

فیلتر hepa به دلیل کارایی فوق‌العاده‌اش در جذب ذرات ریز و مضر، کاربردهای بسیار گسترده‌ای در زندگی روزمره و صنایع حساس دارد. این فیلتر با بهبود کیفیت هوا و حذف آلاینده‌های میکروسکوپی، محیطی سالم‌تر و ایمن‌تر ایجاد می‌کند. کاربرد فیلتر هپا فراتر از محیط خانه است و در مکان‌هایی که نیاز به هوای بسیار تمیز و عاری از آلودگی وجود دارد، نقش حیاتی ایفا می‌کند.

از جمله صنایع مختلفی که از فیلتر HEPA  عبارتند از:

• مراکز درمانی و بیمارستان ها
• صنایع داروسازی و آزمایشگاه ها
• تجهیزات نظاقت صنعتی و خانگی
• صنایع الکترونیک

عملکرد فیلتر هپا در بیمارستان ها و مراکز درمانی

فیلتر hepa نقش بسیار حیاتی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ایفا می‌کنند و به عنوان یک سپر محافظ برای بیماران و کادر درمانی عمل می‌کنند. این فیلترها با حذف ذرات بسیار ریز و خطرناک معلق در هوا، مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها، گردوغبار و سایر آلاینده‌ها، به طور چشمگیری از انتقال بیماری‌های عفونی جلوگیری می‌کنند. وجود این فیلترها، محیطی پاک و استریل را برای بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و همچنین برای کارکنان درمانی فراهم می‌آورد.

کاربرد فیلتر هپا در محیط‌های درمانی عبارتند از:

• سیستم‌های تهویه اصلی: فیلترهای هپا در ورودی و خروجی‌های اصلی هوا در کل بیمارستان نصب می‌شوند تا کیفیت هوای عمومی را بهبود بخشند.
• مناطق حساس: در بخش‌های حیاتی مانند اتاق‌های عمل، بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) و اتاق‌های ایزوله که نیاز به بالاترین سطح استریلیزاسیون هوا وجود دارد، از فیلترهای هپای پیشرفته‌تر استفاده می‌شود.

موارد استفاده از فیلتر hepa در صنایع داروسازی

فیلتر هپا نقش بسیار مهمی در صنایع داروسازی ایفا می‌کنند، چرا که این صنعت به محیط‌های فوق‌العاده تمیز و استریل برای تولید و بسته‌بندی داروها نیاز دارد. استفاده از این فیلترها به کنترل دقیق ذرات معلق، باکتری‌ها و سایر آلاینده‌ها در هوای محیط کمک می‌کند و از آلودگی محصولات دارویی جلوگیری می‌نماید. این امر برای تولید داروهای استریل مانند سرم‌ها و آمپول‌ها حیاتی است، زیرا هرگونه آلودگی می‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را به خطر بیندازد. به همین دلیل، فیلترهای هپا جزو جدانشدنی از سیستم‌های تهویه در “اتاق‌های تمیز” (Clean Rooms) هستند که در آنجا کوچکترین ذره هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

از جمله کاربرد فیلتر هپا در صنعت داروسازی عبارتند از:

• اتاق‌های تمیز (Clean Rooms): در این اتاق‌ها که برای تولید داروهای حساس استفاده می‌شوند، فیلترهای هپا بالاترین سطح پاکیزگی هوا را تضمین می‌کنند.
• تولید داروهای تزریقی و سرم‌ها: این داروها باید کاملاً عاری از هرگونه آلودگی میکروبی باشند، و فیلتر هپا این شرایط را فراهم می‌سازد.
• بسته‌بندی داروها: در مراحل بسته‌بندی، فیلتر hepa مانع از ورود ذرات گردوغبار به داخل بسته‌بندی می‌شود.
• آزمایشگاه‌های تحقیق و توسعه: برای محافظت از نمونه‌های حساس و جلوگیری از آلودگی متقابل.
• تولید واکسن: برای تضمین استریل بودن محیط تولید و جلوگیری از آلودگی محصول نهایی.

کاربرد فیلتر هپا در تجهیزات نظافت صنعتی و خانگی

عملکرد فیلتر هپا در جاروبرقی

فیلتر هپا در جاروبرقی‌ها نقش بسیار مهمی در پاکسازی هوا دارند. این فیلترها که با عنوان “فیلتر هوا با کارایی بالا” شناخته می‌شوند، قادرند تا ۹۹.۹۷٪ از ذرات بسیار ریز معلق در هوا را به خود جذب کنند. این ذرات شامل گردوغبار، موی حیوانات، گرده گیاهان و انواع آلرژن‌ها می‌شوند که ابعادی تا ۰.۳ میکرومتر دارند. در واقع، یک جاروبرقی مجهز به فیلتر هپا، علاوه بر تمیز کردن کف و سطوح، هوای محیط را نیز از آلاینده‌های ریز پاک می‌کند.

استفاده از این نوع فیلتر در جاروبرقی‌ها مزایای زیادی برای سلامت افراد به همراه دارد که عبارتند از:

• بهبود کیفیت هوای داخل خانه: فیلترهای هپا با جذب آلاینده‌ها، به طور چشمگیری کیفیت هوای محیط را افزایش می‌دهند. این مزیت به ویژه برای افرادی که از مشکلات تنفسی مانند آسم و آلرژی رنج می‌برند، بسیار مهم است.
• کاهش علائم آلرژی: با حذف ذرات آلرژی‌زا از هوا، فیلتر هپا به کاهش علائمی مانند عطسه، سرفه، آبریزش بینی و خارش چشم کمک می‌کند.
• کاهش خطر ابتلا به آسم: با پاکسازی هوای محیط از ذرات محرک، فیلتر هپا به کاهش خطر ابتلا به آسم، به خصوص در کودکان که ریه‌های حساسی دارند، کمک می‌کند.

نکات قابل توجه در حفظ و نگهداری فیلتر هپا

نگهداری و مراقبت صحیح از فیلتر هپا برای حفظ عملکرد بهینه آن و تضمین هوای پاکیزه در محیط، بسیار مهم است. این فیلترها با جذب آلاینده‌های ریز، به بهبود کیفیت هوای داخلی کمک می‌کنند، اما برای ادامه کارایی باید به درستی از آن‌ها نگهداری شود. با رعایت چند نکته ساده، می‌توانید عمر فیلتر خود را افزایش دهید و مطمئن شوید که بهترین عملکرد را ارائه می‌دهد.

نکات کلیدی برای نگهداری از فیلتر هپا عبارتند از:

• دستورالعمل‌های سازنده را بخوانید: اولین و مهم‌ترین کار این است که به دفترچه راهنمای دستگاه خود مراجعه کنید. هر فیلتر هپا دستورالعمل‌های خاصی برای تمیز کردن و تعویض دارد که رعایت دقیق آن‌ها از آسیب رساندن به فیلتر جلوگیری می‌کند.
• تمیز کردن منظم: فیلتر هپا باید به طور دوره‌ای تمیز شود. بسته به میزان آلودگی محیط و استفاده شما از دستگاه، این کار را هر ماه یا هر سه ماه یک بار انجام دهید.
• استفاده از روش صحیح تمیزکاری: برای تمیز کردن فیلتر، از یک جاروبرقی با برس نرم استفاده کنید. هرگز فیلتر را با آب یا مواد شوینده نشویید، چون این کار به الیاف حساس آن آسیب می‌زند و کارایی‌اش را از بین می‌برد.
• زمان تعویض: فیلترهای هپا عمر مشخصی دارند و باید به موقع تعویض شوند. معمولاً هر یک تا دو سال، بسته به میزان استفاده، باید فیلتر جدید جایگزین شود. همچنین، اگر متوجه کاهش جریان هوا شدید، ممکن است زمان تعویض فیلتر فرا رسیده باشد.
• نکات ایمنی و نگهداری: فیلتر را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید. همچنین آن را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید و از قرار دادن آن در معرض رطوبت یا گرمای شدید خودداری نمایید.
• کاربرد مناسب: هرگز از فیلتر هپا برای جذب دود یا بخارات مضر استفاده نکنید؛ زیرا این مواد می‌توانند به بافت فیلتر آسیب جدی بزنند و آن را ناکارآمد کنند.

راهنمای خرید و قیمت فیلتر هپا