معرفی استاندارد atex و تجهیزات ضد انفجار اتکس
استاندارد atex چیست؟
استاندارد ATEX مخفف عبارت “ATmosphères EXplosibles” به معنی محیطهای انفجاری است. این استاندارد شامل دو دستورالعمل اروپایی است که برای ایمنی تجهیزات و سیستمهای حفاظتی مورد استفاده در محیطهای مستعد انفجار طراحی شدهاند. گواهی ضد انفجار اتکس به دو دلیل مهم محافظت از سلامت و ایمنی کارگران در محیط های با خطر انفجار و تسهیل در تجارت آزاد کالاها در اتحادیه اروپا تدوین شده است.
در محیطهایی مانند کارخانههای شیمیایی، پالایشگاهها، معادن، پمپبنزینها و سیلوهای غلات، ممکن است گازها، بخارات، گرد و غبار یا فیبرهای قابل اشتعال در هوا وجود داشته باشند و حتی یک جرقه کوچک، یک سطح داغ یا یک الکتریسیته ساکن میتواند باعث ایجاد یک انفجار بزرگ شود.
استاندارد ATEX تعیین میکند که هر دستگاهی که در این مناطق نصب میشود، باید به گونهای طراحی و ساخته شود که هیچگونه منبع اشتعالی را ایجاد نکند. این شامل موتورهای ضد انفجار، سیستمهای روشنایی ایمن، سنسورها و حتی تلفنهای همراه ویژهای است که همگی گواهینامه ضد انفجار ATEX را دریافت کردهاند و تضمین میکنند که در شرایط خطرناک، کاملاً ایمن عمل میکنند.
به طور کلی به مجموعه ای از قوانین و مقررات اروپایی مربوط به تجهیزات نظافت صنعتی و سیستم های الکتریکی و مکانیکی ضد انفجار در محیط های با خطر انفجار اطلاق می شود. این استاندارد تضمین می کند که تجهیزات در صورت استفاده مطابق با دستورالعمل های سازنده، بدون ایجاد حادثه در اتمسفرهای انفجاری، به صورت ایمن کار کنند.
علامت ضد انفجار استاندارد ATEX چیست؟
علامت اصلی برای گواهی ضد انفجار، نشان Ex است. این علامت به صورت یک حرف E و یک X در کنار هم نمایش داده میشود و مخفف عبارت “Explosion” (انفجار) است. این نشان به صورت بینالمللی شناخته شده و نشان میدهد که یک وسیله یا تجهیزات، فرآیند تأییدیه رسمی را برای کارکرد ایمن در محیطهای خطرناک و مستعد انفجار گذرانده است.
گواهینامه ضدانفجار از طریق سازمانها و استانداردهای مختلفی مانند ATEX در اروپا و IECEx در سطح بینالمللی صادر میشود. این استانداردها با توجه به تاریخچه طولانی حوادث در صنایعی مثل معدن و پتروشیمی، به وجود آمدهاند تا با ایجاد الزامات فنی سختگیرانه، از جان کارگران و داراییها در برابر خطرات انفجار محافظت کنند. علامت Ex به تولیدکنندگان اجازه میدهد که محصول خود را به عنوان یک وسیله ایمن در بازار عرضه کنند و به کاربران اطمینان میدهد که میتوانند با خیال راحت از آن استفاده کنند.
پسوند EX در گواهینامه اتکس چه مفهومی دارد؟
“EX” در گواهینامه ضد انفجار اتکس مخفف عبارت “Explosion” به معنی انفجار است. این پسوند نشان میدهد که تجهیزات مورد نظر برای استفاده در محیطهایی طراحی و تایید شدهاند که در آنها احتمال وقوع انفجار وجود دارد. این علامت تضمین میکند که دستگاه مطابق با استانداردهای سختگیرانه ATEX ساخته شده و هیچگونه منبع اشتعالی مانند جرقه، گرمای بیش از حد یا الکتریسیته ساکن تولید نمیکند که بتواند باعث انفجار شود. به طور خلاصه، وجود پسوند “EX” به کاربران و بازرسان اطمینان میدهد که آن محصول در شرایط خطرناک، ایمن و قابل اعتماد است.
استاندارد اتکس چه کاربردی دارد؟
استاندارد اتکس (ATEX) نقش حیاتی در حفظ ایمنی در صنایعی دارد که با مواد قابل اشتعال و محیطهای مستعد انفجار سروکار دارند. هدف اصلی گواهی ضدانفجار اتکس، تضمین ایمنی در محیطهای کاری و حفاظت از جان کارگران است. این استاندارد با تعیین الزامات سختگیرانه برای طراحی، ساخت و استفاده از تجهیزات، خطر وقوع انفجار را به حداقل میرساند.این استاندارد نه تنها به تجهیزات مربوط میشود، بلکه شامل دستورالعملهای مدیریت ریسک و آموزش کارگران نیز میشود که به یکپارچگی ایمنی در کل سیستم کمک میکند.
از جمله کاربرد های استاندارد ضد انفجار EX در صنایع و محیط های مختلف عبارتند از:
- حفاظت از جان انسانها: این استاندارد بالاترین اولویت خود را حفاظت از جان کارگران قرار میدهد. با رعایت الزامات گواهینامه ضد انفجار ATEX، اطمینان حاصل میشود که تمامی تجهیزات مورد استفاده در محیطهای مستعد انفجار، به گونهای طراحی و ساخته شدهاند که هیچگونه منبع اشتعالی مانند جرقه، گرمای بیش از حد یا الکتریسیته ساکن تولید نمیکنند. این امر به کاهش چشمگیر حوادث کاری و حفظ سلامت و ایمنی نیروی انسانی کمک میکند.
- تضمین ایمنی تجهیزات: گواهینامه اتکس یک چارچوب قانونی و فنی برای ساخت تجهیزات ایمن فراهم میکند. تمامی دستگاههای الکتریکی و مکانیکی که در این محیطها استفاده میشوند، از جمله موتورها، پمپها، سنسورها و حتی چراغهای روشنایی، باید دارای گواهینامه اتکس باشند. این تجهیزات باید برچسب “Ex” را که نشاندهنده مطابقت آنها با استانداردهای ایمنی است، داشته باشند.
- صنایع نفت و گاز: در این صنعت، فرآیندها به شدت با مواد قابل اشتعال مانند گازها و مایعات سروکار دارند. از دکلهای حفاری گرفته تا پالایشگاهها، تمام تجهیزات مورد استفاده باید دارای گواهینامه اتکس باشند تا از وقوع جرقههایی که میتوانند منجر به انفجارهای فاجعهبار شوند، جلوگیری کنند.
- صنایع شیمیایی: در فرآیندهای تولید مواد شیمیایی، وجود بخارات یا گازهای قابل اشتعال امری رایج است. استاندارد ATEX در این صنایع به کار گرفته میشود تا تجهیزات مورد استفاده در تولید، ذخیرهسازی و حمل و نقل این مواد، ایمن بوده و هیچ خطری از نظر انفجار ایجاد نکنند.
- صنایع غذایی: ممکن است تعجبآور باشد، اما در برخی از فرآیندهای تولید و نگهداری مواد غذایی، مانند آسیاب کردن غلات یا تولید شکر، گرد و غبار قابل اشتعال تولید میشود. این گرد و غبار در غلظتهای مشخص میتواند به شدت انفجاری باشد. استفاده از تجهیزات دارای استاندارد اتکس در سیلوهای غلات، کارخانههای آرد و سایر محیطهای مشابه ضروری است.
- مدیریت ریسک: علاوه بر تجهیزات، استاندارد ATEX دستورالعملهایی را برای شناسایی و ارزیابی خطرات انفجاری در محیطهای کاری ارائه میدهد. این ارزیابیها به کارفرمایان کمک میکند تا مناطق خطرناک را مشخص کرده و اقدامات لازم برای مدیریت و کاهش ریسک، از جمله اجرای پروتکلهای ایمنی و آموزش کارگران، را انجام دهند.
انواع گواهینامه اتکس
استاندارد ATEX در واقع یک چارچوب قانونی و فنی برای ایمنی در محیطهای مستعد انفجار برای محافظ از محیط و تجهیزات است. گواهی اتکس به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم میشود که عبارتند از:
- گواهینامه تجهیزات (Directive 2014/34/EU – ATEX 114)
- گواهینامه محل کار (Directive 1999/92/EC – ATEX 153)
گواهینامه تجهیزات (ATEX 114)
گواهینامه تجهیزات ضد انفجار اتکس برای تولیدکنندگان تجهیزات طراحی شده و مانند یک پاسپورت ایمنی برای دستگاهها عمل میکند. هر وسیلهای که قرار است در یک محیط مستعد انفجار کار کند، باید این گواهی را داشته باشد. این گواهی (بر اساس دستورالعمل ۲۰۱۴/۳۴/EU) تأیید میکند که سازنده، محصول خود را به گونهای طراحی و ساخته که در محیطهای خطرناک، هیچگونه جرقهای، گرمای بیش از حدی یا منبع اشتعال دیگری تولید نمیکند. این مدل از استاندارد ATEX نه فقط شامل تجهیزات برقی، بلکه قطعات مکانیکی و سیستمهای حفاظتی را هم در بر میگیرد تا ایمنی هر دستگاهی که در چنین محیطهایی قرار میگیرد، تضمین شود.
گواهینامه محل کار (ATEX 153)
این گواهینامه به کارفرمایان و مدیران مربوط میشود و مانند یک برنامه ایمنی برای کل محیط کار است. وظیفه اصلی کارفرما بر اساس دستورالعمل ۱۹۹۹/۹۲/EC این است که تمام محیط کار را دقیق بررسی کند و مناطق خطرناک را مشخص کند (مثلاً، یک مخزن سوخت را به عنوان “منطقه صفر” و یک منطقه دورتر را به عنوان “منطقه دو” طبقهبندی کند). سپس، باید مطمئن شود که در هر منطقه فقط از تجهیزاتی استفاده میشود که گواهینامه مناسب آن منطقه را دارند. این نوع از گواهینامه اتکس همچنین کارفرما را ملزم میکند که اقدامات ایمنی دیگری مثل تهویه مناسب، کنترل منابع گرما و آموزش صحیح کارگران را اجرا کند تا محیط کار تا حد ممکن ایمن باشد.
زون بندی در استاندارد اتکس چیست؟
در استاندارد ATEX، «زونبندی» (Zone classification) به معنای تقسیمبندی مناطق خطرناک بر اساس احتمال وجود مواد قابل اشتعال است. این زونبندی به کارفرمایان و مهندسان کمک میکند تا به طور دقیق مشخص کنند در کدام قسمت از محیط کار، خطر انفجار وجود دارد و این خطر چقدر جدی است. هرچه احتمال وجود گازها، بخارات یا گردوغبار قابل اشتعال بیشتر باشد، زون آن منطقه خطرناکتر در نظر گرفته میشود. با این کار، میتوان تجهیزاتی را انتخاب و نصب کرد که سطح ایمنی آنها دقیقاً با میزان خطر آن منطقه مطابقت داشته باشد.
هدف اصلی از زونبندی ATEX، افزایش ایمنی و جلوگیری از حوادث است. با تعیین دقیق هر زون، کارفرما میداند که برای مثال، در یک منطقه “زون ۰” که همیشه خطر انفجار وجود دارد، باید از بالاترین سطح تجهیزات ایمنی (دسته ۱) استفاده کند که حتی در صورت خرابی، باز هم ایمن بمانند. در مقابل، برای یک منطقه “زون ۲” که خطر بسیار کم است، میتواند از تجهیزات ایمنتری (دسته ۳) استفاده کند.
سیستم زون بندی استاندارد ضد انفجار اتکس، بهینهسازی هزینهها و انتخاب تجهیزات مناسب را ممکن میسازد و از وقوع جرقه یا گرمای بیش از حد که میتواند منجر به فاجعه شود، جلوگیری میکند. به عبارت دیگر، زونبندی به ما میگوید «کجا خطرناک است» و «چقدر خطرناک است» تا بتوانیم به درستی برای آن برنامهریزی کنیم.
انواع زون در گواهینامه ضد انفجار اتکس
زونبندی (Zone classification) در استاندارد ATEX، روشی برای تقسیمبندی مناطق صنعتی بر اساس احتمال وجود مواد قابل انفجار است. این دستهبندی با هدف انتخاب تجهیزات ایمن و مناسب برای هر محیط انجام میشود تا از وقوع انفجار و آتشسوزی جلوگیری شود. با این تقسیمبندی، کارفرمایان میتوانند میزان خطر را به دقت ارزیابی کنند و مطمئن شوند که تجهیزات مورد استفاده، سطح حفاظت کافی را برای آن منطقه خاص دارند. این زونبندی به دو دسته کلی که هر کدام بر اساس میزان خطر، به زیرگروههایی مجزا تقسیم میشوند. این تقسیم بندی عبارتند از:
- زونهای گاز
- زونهای گرد و غبار
زونهای گاز در استاندارد ضدانفجار ATEX
این زونبندی برای محیطهایی است که در آنها گازها، بخارات یا مایعات قابل اشتعال وجود دارند. خطر در این مناطق بر اساس مدت زمان و احتمال حضور این مواد تعیین میشود. زون بندی گازها در گواهینامه ضد انفجار عبارت است از:
- زون ۰ پرخطرترین منطقه: جایی است که اتمسفر قابل انفجار به صورت دائم، مکرر یا برای مدت طولانی وجود دارد. مثلاً داخل یک مخزن که همیشه با گاز یا بخار قابل اشتعال پر شده است.
- زون ۱ منطقه با خطر متوسط: جایی است که اتمسفر قابل انفجار ممکن است در شرایط عادی کاری به وجود بیاید. به عنوان مثال، اطراف یک پمپ که ممکن است گاهی نشتی داشته باشد.
- زون ۲ منطقه با خطر کم: جایی است که اتمسفر قابل انفجار در شرایط عادی کاری به وجود نمیآید و اگر هم ایجاد شود، فقط برای مدت کوتاهی باقی میماند. مثلاً مناطق دور از پمپها که بخار فقط در شرایط خاص (مثل نشتی بزرگ) به آنجا میرسد.
زونهای گرد و غبار در گواهینامه ضدانفجار ATEX
این زونبندی برای محیطهایی است که در آنها گرد و غبار قابل اشتعال وجود دارد. گرد و غبار برخی مواد، مانند آرد یا غلات، میتواند به همان اندازه گازها خطرناک باشد. زون بندی گرد و غبار در استاندارد ضدانفجار عبارت است از:
- زون ۲۰ پرخطرترین منطقه: جایی است که ابر گرد و غبار قابل انفجار به صورت دائم، مکرر یا برای مدت طولانی در هوا وجود دارد. مثلاً داخل یک سیلو که همیشه پر از گرد و غبار غلات است.
- زون ۲۱ منطقه با خطر متوسط: جایی است که ابر گرد و غبار قابل انفجار ممکن است در شرایط عادی کاری به وجود بیاید. به عنوان مثال، اطراف نوار نقالهای که پودر یا آرد را جابهجا میکند.
- زون ۲۲ منطقه با خطر کم: جایی است که ابر گرد و غبار قابل انفجار در شرایط عادی کاری به وجود نمیآید و اگر هم ایجاد شود، فقط برای مدت کوتاهی باقی میماند. مثلاً مناطق انبارداری که گرد و غبار در آنجا به ندرت معلق میشود.
نحوه زون بندی تجهیزات ضد انفجار در گواهینامه atex
نحوه زونبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد ATEX، یک فرآیند تخصصی برای طبقهبندی محیطهای کاری بر اساس خطر انفجار است. این کار به ما کمک میکند تا بدانیم در هر بخش از یک کارخانه، چقدر احتمال انفجار وجود دارد. همانطور که گفته شد، زونبندی به دو دسته اصلی برای گازها و گرد و غبار تقسیم میشود و برای هر کدام، سه سطح خطر (زون ۰، ۱، ۲ و زون ۲۰، ۲۱، ۲۲) تعریف شده است.
این تقسیمبندی باید توسط افراد متخصص و با استفاده از استانداردهای بینالمللی مانند IEC/EN 60079-10 انجام شود. در این فرآیند، عواملی مثل نوع و غلظت ماده قابل اشتعال، میزان تهویه محیط و نوع فعالیتهای انجام شده در نظر گرفته میشود تا هر منطقه به درستی طبقهبندی شود.
روش خواندن کد در گواهی atex چگونه است؟
پس از تعیین زون یک منطقه، نوبت به انتخاب تجهیزات مناسب میرسد. هر دستگاه ضد انفجار دارای یک علامتگذاری مخصوص است که نشان میدهد برای کدام زون مناسب است. این علامتگذاری معمولاً با حرف Ex شروع میشود و بعد از آن، اطلاعات مربوط به دسته، زون و نوع حفاظت درج میشود.
برای درک کد گواهینامه ATEX، باید با هر بخش از آن آشنا شوید. این کد در واقع یک زبان استاندارد است که اطلاعات کاملی در مورد ویژگیهای ایمنی یک دستگاه ضد انفجار به ما میدهد. برای مثال، کد Ex II 2 G Ex d IIB T4 Gbرا در نظر بگیرید:
- Ex : نشان میدهد که تجهیزات ضد انفجار هستند.
- II : این حرف، گروه تجهیزات را نشان میدهد. گروه II برای محیطهای غیر از معدن است.
- ۲ G : عدد ۲ نشان میدهد که این تجهیزات برای منطقه ۲ و ۱ مناسب هستند و حرف G به معنی گاز است.
- Ex d : در این قسمت d نوع حفاظت را مشخص میکند، که در اینجا به معنی محفظه مقاوم در برابر انفجار است.
- IIB : این بخش گروه گاز را نشان میدهد که IIB برای گازهایی با خطر انفجار متوسط مناسب است.
- T4 : در این بخش T نشاندهنده کلاس دمایی است. T4 به این معنی است که حداکثر دمای سطح دستگاه هرگز از ۱۳۵ درجه سانتیگراد تجاوز نمیکند.
- Gb: این بخش سطح حفاظت تجهیزات را نشان میدهد. Gb برای استفاده در زون ۱ مناسب است.
جدول راهنمای کد گواهی ATEX
| بخش کد | مثال | معنی | حالتهای متداول |
|---|---|---|---|
| پیشوند | CE و Ex | CE: انطباق با مقررات اتحادیه اروپاEx: تجهیزات مناسب برای محیطهای انفجاری | همیشه CE و Ex |
| گروه تجهیز (Equipment Group) | I یا II | I: برای معادنII: برای محیطهای غیرمعدنی (مثل صنایع نفت، گاز، پتروشیمی) | I – II |
| دسته تجهیز (Equipment Category) | ۱ – ۲ – ۳ | ۱: ایمنی بسیار بالا (Zone 0/20)2: ایمنی بالا (Zone 1/21)3: ایمنی معمولی (Zone 2/22) | ۱ – ۲ – ۳ |
| نوع خطر (Hazard Type) | G – D – GD | G: گازها، بخارات، مهD: گرد و غبارGD: هردو | G – D – GD |
| تکنیک حفاظتی (Protection Type) | Ex d – Ex e – Ex i – Ex n – Ex p – Ex t … | روشهای جلوگیری از انفجار:Ex d: محفظه ضد انفجارEx e: ایمنی افزایشیافتهEx i: ایمنی ذاتی | Ex d – Ex e – Ex i – Ex n – Ex p – Ex t … |
| گروه گاز (Gas Group) | IIA – IIB – IIC | بر اساس قابلیت انفجار گاز:IIC: بالاترین خطر انفجارIIB: متوسطIIA: کمترین خطر | IIA – IIB – IIC |
| رده دمایی (Temperature Class) | T1 تا T6 | حداکثر دمای سطح دستگاه:T1: 450°CT6: 85°C | T1 – T2 – T3 – T4 – T5 – T6 |
| سطح حفاظت (Equipment Protection Level) | Ga – Gb – GcDa – Db – Dc | Ga: بالاترین سطح ایمنی (برای Zone 0)Gb: متوسط (Zone 1)Gc: حداقلی (Zone 2)Da, Db, Dc: مشابه برای گرد و غبار | Ga – Gb – GcDa – Db – DcGa – Gb – GcDa – Db – Dc |
| کد IP (Ingress Protection) | IP65 , IP54 , … | درجه حفاظت در برابر نفوذ گرد و آب | IP54 – IP65 – IP66 – IP67 … |
مقایسه ی گواهی ضد انفجار با دیگر استاندارد ها
در پاسخ به این سؤال، باید گفت که گواهی ضد انفجار ATEX در واقع یک استاندارد منطقهای است، نه جهانی. این استاندارد به طور خاص برای اتحادیه اروپا تدوین شده است. این تفاوت اصلی آن با استانداردهای دیگر است که هر کدام حوزه جغرافیایی و کاربرد خاصی دارند. مهمترین استانداردهای ضد انفجار شامل موارد زیر است:
- ATEX (مخصوص اروپا)
- IECEx (استاندارد بینالمللی)
- UL (استاندارد آمریکا)
استاندارد atex و IECEX چه تفاوتی دارد؟
استاندارد ATEX و IECEx هر دو با هدف ایمنسازی تجهیزات در محیطهای مستعد انفجار طراحی شدهاند، اما تفاوت اصلی آنها در حوزه جغرافیایی و ماهیت قانونی آنها است. ATEX یک دستورالعمل اجباری برای کشورهای عضو اتحادیه اروپاست. هر تجهیزاتی که قرار است در این منطقه تولید، فروخته یا استفاده شود، باید الزامات ATEX را برآورده کند. این استاندارد علاوه بر تجهیزات الکتریکی، تجهیزات مکانیکی را هم شامل میشود و به دو بخش برای تولیدکنندگان و کارفرمایان تقسیم میشود.
در مقابل، IECEx یک سیستم بینالمللی و داوطلبانه است که هدف آن ایجاد یک استاندارد واحد برای تمام جهان است. گواهینامهای که بر اساس IECEx صادر میشود، در بسیاری از کشورهای دنیا پذیرفته شده است و به همین دلیل، تجارت بینالمللی تجهیزات ضد انفجار را برای تولیدکنندگان بسیار آسان میکند.
با وجود اینکه این دو استاندارد از لحاظ فنی بسیار شبیه به هم هستند و حتی از استانداردهای فنی یکسانی استفاده میکنند، اما تفاوت در ماهیت قانونی و فرآیندهای صدور گواهینامه آنها باعث میشود که تولیدکنندگان برای هر بازار هدف، گواهینامه مناسب را دریافت کنند. به عنوان مثال، در اروپا، گواهینامه ATEX یک الزام قانونی است، در حالی که IECEx یک گواهینامه اختیاری است که به اعتبار محصول کمک میکند.
انواع گروه تجهیزات در گواهینامه Atex
تمام تجهیزاتی که قرار است در محیطهای مستعد انفجار (زونهای ۰، ۱، ۲، ۲۰، ۲۱، ۲۲) به کار روند، نیاز به داشتن گواهینامه ATEX دارند. این شامل طیف وسیعی از دستگاهها میشود که میتوانند منبع تولید جرقه، گرما یا الکتریسیته ساکن باشند و باعث انفجار شوند. این تجهیزات باید به گونهای طراحی شده باشند که حتی در صورت خرابی، ایمنی خود را حفظ کنند. برای مثال، یک موتور الکتریکی در یک پالایشگاه، یک چراغ روشنایی در یک کارخانه مواد شیمیایی، یا حتی یک حسگر ساده در یک سیلو غلات باید گواهینامه ATEX داشته باشند تا از وقوع حوادث فاجعهبار جلوگیری شود.
به طور کلی تجهیزات نیازمند استاندارد اتکس برای کار در محیط ها با خطر انفجار عبارتند از:
- تجهیزات الکتریکی: این دسته شامل هر وسیلهای است که از برق استفاده میکند. از موتورهای الکتریکی قدرتمند در پمپها و کمپرسورها گرفته تا سیستمهای روشنایی، سوئیچها و دتکتورهای گازی. تمامی این تجهیزات باید به گونهای طراحی شده باشند که حتی در صورت خرابی، باعث ایجاد جرقه نشوند.
- تجهیزات مکانیکی: تجهیزات مکانیکی نیز به دلیل احتمال تولید گرما یا اصطکاک، نیاز به گواهینامه ATEX دارند. پمپها و شیرهای صنعتی، فنها و حتی تسمههای نقالهای که در محیطهای خطرناک کار میکنند، باید از موادی ساخته شوند که جرقه ایجاد نکرده و گرمای خطرناک تولید نکنند.
- تجهیزات ارتباطی و کنترلی: تجهیزاتی مانند تلفنهای صنعتی، بیسیمها و دوربینهای مداربسته نیز در این دسته قرار میگیرند. این دستگاهها باید به گونهای طراحی شوند که در برابر انفجار مقاوم باشند و از نظر الکتریکی ایمن باشند تا در محیطهای خطرناک قابل استفاده باشند.
- ابزارها و وسایل دستی: حتی ابزارهای دستی مانند ابزارهای برقی و شارژی یا مولتیمترهای اندازهگیری باید دارای گواهینامه ATEX باشند. این ابزارها نیز میتوانند منبع جرقه باشند و باید مطمئن بود که استفاده از آنها در محیطهای خطرناک، ایمنی را به خطر نمیاندازد.
- تجهیزات حفاظتی: در نهایت، سیستمهای حفاظتی مانند سیستمهای تهویه و کنترل گرد و غبار، سدهای انفجار و سیستمهای تخلیه فشار نیز باید مطابق با استاندارد ATEX باشند. این تجهیزات نقش حیاتی در جلوگیری از وقوع یا گسترش انفجار دارند و ایمنی آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
صنایع نیازمند استاندارد و تجهیزات ضد انفجار
تجهیزات ضد انفجار به وسایلی گفته میشود که به طور خاص برای استفاده در محیطهای پرخطر و قابل اشتعال طراحی شدهاند. هدف اصلی این تجهیزات، جلوگیری از ایجاد هرگونه جرقه، شعله یا گرمای بیش از حد است که میتواند منجر به انفجار یا آتشسوزی شود. به همین دلیل، صنایع مختلفی که با مواد خطرناک سروکار دارند، برای حفظ ایمنی کارکنان و تأسیسات خود، به شدت نیازمند استفاده از این استانداردها و تجهیزات هستند.
از جمله صنایع نیازمند تجهیزات ضد انفجار عبارتند از:
- صنعت نفت و گاز: در این صنعت، به دلیل وجود گازها و مایعات بسیار قابل اشتعال در مراحل اکتشاف، استخراج، پالایش و حمل و نقل، خطر انفجار بسیار بالاست و استفاده از تجهیزات ATEX ضروری است.
- صنایع شیمیایی و پتروشیمی: در تولید مواد شیمیایی و محصولات پتروشیمی، بسیاری از مواد اولیه و محصولات نهایی قابل اشتعال یا سمی هستند. تجهیزات ضد انفجار در این صنایع، ایمنی فرآیندهای تولیدی را تضمین میکنند.
- صنایع داروسازی: در تولید داروها، از مواد اولیه و پودرهای قابل اشتعال استفاده میشود. تجهیزات ضد انفجار در این محیطها، از خطرات ناشی از گرد و غبار دارویی جلوگیری میکنند.
- صنایع غذایی: در فرآیندهای تولید و بستهبندی مواد غذایی، به خصوص در بخشهایی مانند آسیاب غلات و آرد، گرد و غبار قابل اشتعال در هوا معلق میشود. این شرایط میتواند منجر به انفجار گرد و غبار شود.
- صنایع معدن: معادن، به ویژه معادن زغال سنگ، دارای گازهای قابل اشتعال و گرد و غبار خطرناک هستند. تجهیزات ضد انفجار برای جلوگیری از حوادث فاجعهبار در این محیطها حیاتی هستند.
- صنایع نساجی، چوب و کاغذ: در این صنایع، وجود الیاف و ذرات ریز چوب یا کاغذ میتواند اتمسفر قابل اشتعال ایجاد کند. به همین دلیل، تمامی تجهیزات باید به گونهای طراحی شوند که از ایجاد جرقه جلوگیری کنند.
نحوه دریافت گواهینامه ضد انفجار (atex)
دریافت گواهینامه ضد انفجار (ATEX) یک فرآیند پیچیده و دقیق است که شامل چندین مرحله میشود. این مراحل به منظور اطمینان از ایمنی تجهیزات در محیطهای بالقوه انفجاری طراحی شدهاند. در ادامه، نحوه دریافت گواهینامه ATEX به صورت پیوسته و کامل توضیح داده میشود.
مراحل دریافت گواهینامه ATEX عبارتند از:
- شناسایی الزامات: در ابتدا، تولیدکننده باید مشخص کند که تجهیزات برای کدام محیط خطرناک و با چه سطح ایمنیای طراحی شدهاند. این مرحله شامل درک دقیق زونهای خطر (مانند زونهای گاز یا گرد و غبار) و دستهبندی مناسب برای محصول است.
- انتخاب نهاد تأییدکننده (Notified Body): تولیدکننده باید یک نهاد رسمی و مستقل را که توسط اتحادیه اروپا تأیید شده، انتخاب کند. این نهادها وظیفه دارند تا ارزیابیها و آزمایشهای لازم را انجام داده و گواهینامه را صادر کنند.
- تهیه مستندات فنی: تولیدکننده باید یک پرونده جامع و کامل از مشخصات فنی محصول، شامل نقشهها، گزارش آزمایشها، تحلیل ریسک و جزئیات ایمنی را آماده کند. این پرونده اساس ارزیابیهای نهاد تأییدکننده است.
- ارزیابی و آزمون: نهاد تأییدکننده تجهیزات را برای مطابقت با استانداردهای ATEX مورد آزمایش قرار میدهد. این آزمونها شامل بررسی مقاومت در برابر شرایط محیطی (دما، رطوبت)، بررسی ایمنی الکتریکی و مقاومت مکانیکی دستگاه است.
- صدور گواهینامه: پس از موفقیتآمیز بودن تمامی مراحل ارزیابی و آزمون، نهاد تأییدکننده گواهینامه ATEX را صادر میکند. این گواهینامه شامل تمام جزئیات فنی، نوع حفاظت و زونهای مجاز برای استفاده از تجهیزات است که به مشتریان اطمینان میدهد محصول کاملاً ایمن است.
تجهیزات نظافت صنعتی دارای گواهینامه ضد انفجار Atex
در محیطهای صنعتی خطرناک مانند پالایشگاهها، کارخانههای شیمیایی یا سیلوهای غلات، حتی گرد و غبار یا بخارات ریز هم میتوانند منفجر شوند. به همین دلیل، استفاده از تجهیزات نظافت صنعتی معمولی بسیار خطرناک است، زیرا موتورهای آنها ممکن است جرقه ایجاد کرده یا بیش از حد گرم شوند. اینجا است که تجهیزات نظافت دارای گواهینامه ATEX وارد میشوند.
این دستگاهها به طور خاص برای کار در این محیطها طراحی شدهاند و کاملاً از نظر جرقه، گرما یا الکتریسیته ساکن عایقبندی و ایمن شدهاند تا از وقوع انفجارهای احتمالی جلوگیری کنند. استفاده از این تجهیزات، یک الزام حیاتی برای حفظ ایمنی کارکنان و تاسیسات در این محیطهاست.از جمله مهمترین اجزای تجهیزات نظافت صنعتی تحت لیسانس ATEX میتوان به دستگاه جاروبرقی ضدانفجار صنعتی اشاره کرد.
جاروبرقی ضد انفجار
جاروبرقی ضد انفجار دستگاهی است که به طور خاص برای استفاده در محیطهای خطرناک طراحی شده است. در این محیطها، مانند پالایشگاهها یا کارخانههای تولید آرد، ممکن است گازها، بخارات یا گرد و غبارهای قابل اشتعال در هوا وجود داشته باشند. جاروبرقیهای عادی میتوانند با ایجاد جرقه از موتور، تولید گرمای بیش از حد، یا ایجاد الکتریسیته ساکن، باعث انفجار شوند. اما جاروبرقیهای ضد انفجار به گونهای ساخته شدهاند که از وقوع این اتفاق جلوگیری کنند و کاملاً ایمن باشند. این دستگاهها استاندارد ATEX را دارند، به این معنی که با الزامات سختگیرانه ایمنی اروپا مطابقت دارند. به همین دلیل، در چنین محیطهایی، استفاده از آنها یک الزام حیاتی برای حفظ امنیت و جان افراد است.
جاروبرقی ضدانفجار اتکس از ویژگیهای پیشرفتهای برای تضمین ایمنی بهره میبرند که عبارتند از:
- موتورهای ضد انفجار: موتور این دستگاهها به طور کامل از محیط اطراف خود جدا شده است و به گونهای طراحی شده که هیچ جرقهای تولید نکند.
- محفظه و اتصالات رسانا: بدنه و اجزای این جاروبرقیها از مواد رسانا ساخته شدهاند که از تجمع الکتریسیته ساکن و ایجاد جرقه جلوگیری میکنند. هرگونه الکتریسیته ساکن به سرعت به زمین منتقل میشود.
- فیلترهای مخصوص: این دستگاهها از فیلترهای بسیار کارآمدی استفاده میکنند که گرد و غبار ریز و خطرناک را به طور کامل به دام میاندازند و مانع پخش شدن آنها در هوا میشوند.
- قطعات ضد الکتریسیته ساکن: شلنگها، لولهها و سایر اتصالات جاروبرقی نیز از موادی ساخته شدهاند که خاصیت ضد الکتریسیته ساکن دارند.
کاربردهای جاروبرقی ضد انفجار ATEX
جاروبرقیهای دارای گواهینامه ATEX به دلیل تنوع در طراحی و قدرت، در محیطهای مختلفی به کار میروند. برخی از مدلها برای جمعآوری گرد و غبار خشک مانند آرد یا پودر شیمیایی مناسب هستند، در حالی که مدلهای دیگر توانایی جمعآوری مایعات قابل اشتعال را نیز دارند. این تنوع باعث شده تا این تجهیزات در بسیاری از صنایع حیاتی باشند که عبارتند از:
- صنعت نفت و گاز: برای نظافت در پالایشگاهها، پمپبنزینها و سکوهای نفتی.
- صنایع شیمیایی و داروسازی: برای جمعآوری پودرها و مواد شیمیایی که قابل اشتعال یا سمی هستند.
- صنایع غذایی: برای نظافت آسیابها و سیلوهای غلات که گرد و غبار آنها میتواند منفجر شود.
- صنایع چوب و کاغذ: برای جمعآوری گرد و غبار چوب که خطر انفجار بالایی دارد.
- معادن: برای نظافت در محیطهای حاوی گرد و غبار و گازهای قابل اشتعال.
نحوه اعتبار سنجی گواهینامه اتکس
تأیید اعتبار گواهینامه ATEX یک فرآیند دقیق و چند مرحلهای است که تضمین میکند تجهیزات مورد استفاده در محیطهای خطرناک، کاملاً ایمن و قابل اعتماد هستند. این فرآیند با انتخاب یک نهاد نوتیفای (Notified Body) معتبر آغاز میشود. این نهادها سازمانهای مستقل و تأییدشدهای توسط اتحادیه اروپا هستند که صلاحیت ارزیابی و صدور گواهینامه را دارند و با یک شماره شناسایی منحصربهفرد شناخته میشوند.
مراحل اعتبار سنجی گواهینامه ATEX عبارتند از:
- انتخاب نهاد نوتیفای: اولین قدم انتخاب یک نهاد نوتیفای معتبر است که مسئولیت ارزیابی محصول را بر عهده بگیرد.
- آزمون و ارزیابی: نهاد نوتیفای، تجهیزات را بر اساس استانداردهای سختگیرانه ATEX آزمایش میکند. این آزمونها شامل بررسی مقاومت در برابر شرایط محیطی، عملکرد الکتریکی و مقاومت مکانیکی است.
- صدور گواهینامه: پس از موفقیتآمیز بودن آزمونها، نهاد نوتیفای گواهینامه ATEX را صادر میکند و تأیید میکند که تجهیزات با الزامات مطابقت دارند.
- نشانگذاری تجهیزات: تجهیزات پس از دریافت گواهینامه، با برچسبهای مخصوصی نشانگذاری میشوند که اطلاعاتی مانند زون و نوع حفاظت را مشخص میکنند.
- بازرسی و نگهداری دورهای: برای اطمینان از اینکه تجهیزات در طول زمان نیز مطابق با استانداردها باقی میمانند، باید به صورت دورهای بازرسی و نگهداری شوند.
- بروزرسانی گواهینامهها: در صورت ایجاد هرگونه تغییر در طراحی یا شرایط استفاده از تجهیزات، گواهینامه باید با انجام آزمونها و ارزیابیهای مجدد توسط نهاد نوتیفای، بهروز شود.
شرکت ابراهیم ارائه دهنده تجهیزات نظافت صنعتی دارای استاندارد atex
شرکت توسعه صنعتی و بازرگانی ابراهیم یکی از شرکتهای باسابقه و شناختهشده در ایران در زمینه تأمین و ارائه تجهیزات و دستگاههای نظافت صنعتی است. این شرکت که از سال ۱۳۷۲ فعالیت خود را آغاز کرده، با هدف تسهیل و مکانیزاسیون فرآیندهای نظافتی در صنایع مختلف، طیف وسیعی از محصولات را عرضه میکند.
این محصولات شامل اسکرابر، سوییپر، واترجت و انواع جاروبرقی صنعتی میشود که برای کاربردهای گوناگون از محیطهای اداری و تجاری تا کارخانهها و بیمارستانها مناسب هستند. شرکت ابراهیم با ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی، به یکی از تأمینکنندگان اصلی این تجهیزات در بازار ایران تبدیل شده است.
از آنجا که بسیاری از صنایع کشور با محیطهای خطرناک و مستعد انفجار سروکار دارند، شرکت ابراهیم برای حفظ ایمنی در این محیطها، تجهیزات نظافتی دارای استاندارد ATEX را نیز تأمین میکند. برای مثال، این شرکت انواع جاروبرقی ضد انفجار را ارائه میدهد که به طور خاص برای جمعآوری گرد و غبار، بخارات و پودرهای قابل اشتعال در محیطهای پرخطر طراحی شدهاند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تجهیزات و خدمات شرکت ابراهیم، می توانید به وب سایت این شرکت مراجعه کنید یا با شماره ۸۷۱۸۵۰۰۰ تماس بگیرید.
